Di tích Mahabalipuram nằm ngay cửa con sông Palar, bên bờ vịnh Bengal (gần thành Madras) ở miền Nam Ấn Độ là một cụm đền thờ hay Thánh tích nổi tiếng vào bậc nhất của Ấn Độ. Tất cả những di tích hiện còn ở Mahabalipuram đều được xây dựng vào khoảng những năm 630 và 715, khi vương triều Palava đạt tới đỉnh cực thịnh ở miền Nam nước Ấn Độ.
Xem thêm:
Cụm thánh tích Mahabalipuram ở miền Nam Ấn Độ
Mahabalipuram là một cụm kiến trúc đặc biệt gồm những ngôi đền to, nhỏ khác nhau nằm chen nhau được tách trực tiếp vào những tảng đá lớn liền khối như các catha (thiên xa) và một đền thờ Chiva có tên là Đền ven biển cũng được xây hoàn toàn bằng đá. Bên cạnh các ngôi đền đều có những tượng lớn: voi, sư tử, bò…
Trong số tám thiên xa bằng đá, khối nổi bật lên là năm ratha đứng cạnh nhau mang tên những người anh em nhà Pandava trong sử thi Mahabharata và người vợ chung của họ Yudisthira, Đharmaradja, Acguiman Bhima và Nakula. Mỗi thiên xa đều có hình khối và vóc dáng riêng của nó như thân vuông, mỗi cạnh dài 8,85m, cao 12,2m và có bộ mái ba tầng thu nhỏ dần về phía đỉnh.
Hai tầng mái phía dưới có hành lang bao quanh và được tô điểm bằng các tháp nhỏ, còn tầng thứ ba hay tầng trên cùng lại là cả một khối vòm tròn lớn, gây được ấn tượng hoành tráng, mạnh mẽ. Nếu như Đharmaradja ratha có hình vuông thì Bhimaratha nằm ngay bên cạnh lại là kiến trúc hình chữ nhật dài 14,6m, cao 7,90m và có bộ mái hoàn toàn khác: mái dài, hai cánh cong như lưng voi. Chỉ có hai tầng và bộ mái chạy theo chiều dài của kiến trúc, thế nhưng các khối lớn của thần và mái dã tạo cho ngôi tháp này một vẻ đẹp bề thế và vững chãi.
Nhỏ nhất trong nhóm và cũng đặc biệt nhất là Draupadi ratha, mỗi chiều dài 3,40m và cao 5,50m. Thoạt nhìn Draupadi ratha có hình dáng hệt như mái nhà gỗ đơn sơ với các mái tranh trùm lên bến bức tường nhà. Song ở đây, tất cả đều được khắc vào đá, vì thế mà Draupadi ratha cố vẻ dung dị và trang nhã.
Khu đền thờ ven biển tại quần thể Mahabalipuram, Tamil Nadu, Ấn Độ
Khu đền Shiva hay Đền ven biển là một quần thể kiến trúc được xây dựng vào khoảng năm 700, dưới thời vua Ratgiasimha. Hiện nay chỉ còn lại hai ngôi đền dưới dạng tháp nhiều tầng kiểu như Đharmaradja ratha. Tuy vậy, do kích thước lớn hơn và có chiều cao hơn nên ngôi đền lớn của khu Đền ven biển vút lên trời cao lồng lồng ngay bên bờ biển như một ngọn hải đăng khổng lồ. Dường như tất cả các ngôi đền ở Mahabaiipuram đều được trang trí bằng điêu khắc. Đáng kể nhất và có giá trị nhất về nghệ thuật điêu khắc của Mahabalipuram là bức phù điêu đá khổng lồ. Nố đã mô tả được các câu chuyện huyền thoại về dòng sông Hằng linh thiêng.
Xem thêm:
Mahabalipuram với nhiều ngôi đền độc đáo và những hình phù điêu khổng lồ quả là điều kỳ diệu của nghệ thuật miền Nam Ấn Độ. Sử dụng vật liệu bằng đá để xây dựng và điêu khắc, chứng tỏ nghệ thuật chạm khắc của họ đã đến mức tinh vi. Không phải ngẫu nhiên mà cốc nhà khoa học đã ví khu đền Mahabalipuram như đỉnh Everest của nghệ thuật cổ Trung đại của Ấn Độ.
